Cmentarze zawsze nas napawają smutkiem i melanchlią. Wspominając bliskich i dalekich krewnych, znajomych  a także nieznajomych, zawsze  zastanawiamy się nad przemijaniem życia. Dla jednych są to miejsca zadumy i wspomnienia, dla innych miejsce tylko do spacerowania.  Pewnie dlatego też dbamy o cmentarze i groby  na nich się znajdujace.

Cmentarz w Starninie, w głębi groby z przed wojny.

    Od wielu już lat obserwuję nasz  cmentarz w Starninie. Widzę wiele zmian. Jak zawsze jedne na lepsze inne na gorsze. Musze stwierdzić, że na pewno mamy cmentarz mocno zaniedbany. Nie mamy zbyt wielu miejsc , o których można by powiedzieć, że są stare, zabytkowe. Na cmentarzu zawsze najlepiej widać historię każdej  miejscowości, również naszej. Pamiętam , że jeszcze niedawno był krzyż na jednym z grobów niemieckich z data 1888 rok - już go nie ma. Ogrodzenia starych grobów zniknęły lub zostały zdewastowane. Zniszczone są również płyty nagrobne. Starsi ludzie w naszej miejscowości mówią, że kiedyś było dość dużo płyt marmurowych na grobach niemieckich, teraz ich nie widać. Część cmentarza, którą zajmują groby niemieckie jest zarośnięta i niszczeje.

Cmentarz w Starninie, pozostałości po pomniku osób , które zgineły w I wojnie światowej

    Nie wiem czy wszyscy wiedzą , że nasz cmentarz  jest jednym z nielicznych w okolicy , na którym te stare groby zostały. W wielu innych miejscowościach (np. w Gorawinie, Gościnie, Rymaniu) zostały one rozebrane, a płyty nagrobne i wszelkie elementy wywiezione. Kiedyś to musial być ładny cmentarz . Ma ponoć ok. 250 lat. Byli na nim chowani niemieccy mieszkańcy wsi, byli równiez chowani żolnierze wojsk francuskich stacjonujacych we wsi na poczatku XIX wieku, później, od zakończenia II wojny światowej cmentarz służy Polakom. Na początku lat 50- tych, we wszystkich miejscowościach władze niszczyły pomniki niemieckie. Był taki również na cmentarzu w Starninie. Został on  zbudowany jako pomnik upamietniający mieszkańców wsi , którzy zginęli na fontach I wojny światowej. W Starninie jak i w innych okolicznych miejscowościach został on wysadzony , a do chwili obecnej zostało po nim trochę rozrzuconych kamieni.

Cmentarz w Starninie, krzyż postawiony przez dawnych mieszkanców wsi.

    W 1996 roku dawni mieszkańcy Starnina postawili na cmentarzu krzyż z napisem w jezyku polskim i niemieckim "Tym zmarłym ku pamieci". Krzyż ten stoi do dziś, ładnie sie prezentuje , ale jego otoczenie już tak ładnie nie wyglada. Dookoła wszystko jest zarośniete, a drzewo, które w podczas jednej z wichur na poczatku tego roku  przewrócilo się obok, dalej tam leży. Wiem, ż e przed Świetem Zmarłych, młodzież z naszej szkoły idzie na cmentarz i troche porządkuje groby oraz alejki miedzy nimi. Myślę, że to jednak za mało, a cmentarz dalej zarasta i niszczeje. 

    W innych miejscowościach powstają specjalne lapidaria, w których są gromadzone , stare płyty nagrobne  czy inne pamiatki po dawnych mieszkańcach tych ziem. Na cmentarzach stawia się pomniki , tablice czy obeliski aby uczcić dawnych zmarłych. Nie wiem kto powinien się zająć tym starym cmentarzem, może parafia, może też gmina, a może sami mieszkańcy naszej miejscowości, myślę jednak , że jakoś ten problem należy rozwiazać.

Tekst i fotografie : Konrad Okulicz-Kozaryn