Zabytków  w Gminie Rymań nie mamy zbyt wiele. Natomiast jeszcze mniej jest ich w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W ostatnim okresie czasu, wspólnie z Edmundem Kaźmierskim odwiedziliśmy jeden z nich. Jest to dawny cmentarz  ewangelicki w Starninie.

Jest on jedynym cmentarzem ewangelickim, który praktycznie przetrwał w całości na terenie naszej Gminy. Co prawda jest w stanie zupełnego zaniedbania (delikatnie to określając), pomimo faktu wpisania jego do rejestru zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków ( nr rej.1208 z dn. 27.12.1987 r.). Gmina twierdzi, że nic tam nie może zrobić bez konserwatora zabytków, a konserwator zabytków do pewnego czasu  zupełnie się nim nie  interesował. W ten sposób jedyny taki cmentarz w gminie Rymań niszczeje. Naliczyłem tam kilkadziesiąt grobów, część z tablicami, inne z krzyżami, na których widnieją nazwiska, a nazwiska to przecież określeni ludzie. Jesteśmy w unii europejskiej. Przyjeżdża do nas coraz więcej osób, których krewni byli na tych cmentarzach pochowani. W 1996 roku dawni mieszkańcy Starnina postawili na cmentarzu krzyż z napisem w języku polskim i niemieckim "Tym zmarłym ku pamięci". Krzyż ten stoi do dziś, ładnie sie prezentuje, ale jego otoczenie już tak ładnie nie wygląda. Jak oni to odbierają?

Obecnie sytuacja się zmieniła. Wiemy, że po kontroli przedstawiciela  Konserwatora Zabytków, Gmina ma przywrócić ład i porządek na terenie tego zbytku.

 W prace porządkowe na cmentarzu ewangelickim włączy się również Stowarzyszenie Historyczne „Pamięć i Tożsamość”.  W ostatnim okresie zajmujemy się m. in. porządkowaniem starych cmentarzy ewangelickich w gminie Brojce.

Cmentarz w Starninie w chwili obecnej znajduje się w opłakanym staniu. Planujemy go odchwaścić, zaznaczyć główne  aleje, uporządkować teren wokół ruin obydwu pomników  tam znajdujących się, wywieźć śmieci oraz wyciąć i usunąć powalone drzewa. Ponadto przed cmentarzem chcemy postawić tablicę mówiącą, że cmentarz jest zabytkiem prawnie chronionym. Wiemy już, że do planowanych prac włączą się druhowie z OSP Starnin.

Planujemy stworzyć na tymcmentarzu  miejsce pamięci dawnych mieszkańców miejscowości z terenu naszej Gminy oraz przenieść tam znajdowane elementy cmentarne z innych miejscowości, jak choćby duży obelisk kamienny rodziny Manteuffel, jaki znajduje się w lesie obok Leszczyna. W tej sprawie między innymi Stowarzyszenie wystąpiło z pismem do  Konserwatora Zabytków.

Poniżej kilka zdjęć z obecnego stanu zbytku, jakim jest cmentarz ewangelicki w Starninie.

Zdj. T. Dach