FREIKORPS VON SCHILLA Zdecydowanie najsłynniejszym freikorpsem kampanii 1806/1807 r. był oddział formowany przez mjr von Schilla. Oficer Regimentu Dragonów Królowej, rozpoczął formowanie freikorpsu na kołobrzeskiej ziemi z oswobodzonych jeńców wojennych ze swojego regimentu oraz regimentu huzarów Bluchera, gdy 13 stycznia 1807 r. jego zaangażowanie otrzymało oficjalne „błogosławieństwo”. Już 17 stycznia miał dwa szwadrony gotowe do akcji i trzeci w trakcie formowania, któremu jednak brakowało ekwipunku. Żołnierze freikorps von Schilla w połowie 1807 r.
Ponadto Schill miał w swoim posiadaniu 8 armat, zaś Jan Ehrenfied Otto, leśnik ze Stepenitz, rozpoczął organizowanie kompanii strzelców dla Schilla. 7 lutego kawaleria Schilla składała się z: 6 oficerów, 30 podoficerów, 388 żołnierzy i 288 koni, zaś piechota składała się z: 4 oficerów, 24 podoficerów, 20 strzelców i 220 szeregowych, miał także 55 strzelców Otta oraz 32 artylerzystów. Porucznik von Gruben z Regimentu Piechoty Borckego został przydzielony z zachowaniem swojego stopnia do oddziałów piechoty. Zamierzano wprawdzie stworzyć II batalion pod dowództwem kapitana sztabu von Arenstorffa, ale wielu ludzi zostało wykorzystanych do pokrycia dotkliwych strat po pierwszej bitwie pod Nowogardem (18 lutego 1807 r.). Kawaleria składała się z dwóch szwadronów dragonów (pierwszym szwadronem dowodził porucznik von Diezelsky z Regimentu Dragonów Króla Bawarii, drugim – porucznik baron von Luetzow z Regimentu Kirasjerów Reitzenstein), jak też i dwóch szwadronów huzarów (pierwszym szwadronem dowodził porucznik Elderhorst z Regimentu Huzarów Usedom, drugim – porucznik von Brunnow z Regimentu Huzarów Rudurffa). Korpus kontynuował całkiem szybki wzrost liczby żołnierzy. Następny skład oddziału zapisano 4 czerwca, który wskazywał, że w freikorpsie było: · 7 sztabowców; · 2 szwadrony dragonów: 8 oficerów, 22 podoficerów, 4 trębaczy, 2 chirurgów, 20 karabinierów, 176 szeregowych, 2 furierów; · 2 szwadrony huzarów: 7 oficerów, 22 podoficerów, 4 trębaczy, 2 chirurgów, 20 karabinierów, 176 szeregowych, 2 furierów; · oddział strzelców konnych: 1 oficer, 2 podoficerów, 1 trębacz, 30 szeregowych; · zakład kawalerii: 1 oficer, 4 podoficerów, 40 szeregowych; · dwie kompanie fizylierów: 8 oficerów, 20 podoficerów, 20 strzelców, 240 szeregowych, 2 chirurgów, 5 muzykantów; · kompania strzelców Otta: 4 oficerów, 10 podoficerów, 3 trębaczy, 200 ludzi, 1 chirurg; · oddział lekkiej artylerii: dwa działa konne, dwa działa piesze (prezent od króla Szwecji). Żołnierze freikorpsu Schilla składali się w dużej mierze z weteranów, którzy służbę w regimentach: Księcia Oranji, Borcke, Braunschweig – Oels, Owstien, Pirch, Winning, Zenge, Puttkamer, Moellendorff, Arnim, Księcia Ferdynanda, Barona Kunheima, Zastrow itd. Żołnierze dwóch szwadronów dragonów rekrutowali się głównie z regimentów Królowej i Księcia Williama, huzarzy zaś z regimentów Rudorff i Gettkandt. 27 listopada Schillowi nakazano reorganizację swojej piechoty w lekki batalion składający się z 4 kompanii, a w VIII 1808 r. „Lekki batalion von Schilla” został włączony do Przybocznego Regimentu Piechoty. Kompania strzelecka Ottona stała się w XI 1808 r. częścią nowopowstałego Batalionu Strzelców Gwardii. 8 kwietnia 1808 r. kawaleria Schilla otrzymała mundury huzarskie i tak, we IX 1808 r. stała się 2 Brandenburskim Regimentem Huzarów von Schilla. Artyleria Schilla została włączona do regularnej armii. Mundury żołnierzy na początku formowania oddziału. Na początku, mundury i ekwipunek korpusu Schilla były tak różnorodne, że w tym oddziale widziano bardziej gang złodziei niż militarną formację. Piechota miała tylko kilka muszkietów, a wielu ludzi było uzbrojonych w piki lub kosy. Na początku marca 1807 r. otrzymali oni dostarczone szwedzkie muszkiety, następną zaś dostawę broni w odpowiedniej jej ilości otrzymali w maju od Brytyjczyków. Piechota była stopniowo wyposażana w: czaka z białymi i żółtymi lamówkami, czarnymi pióropuszami i z białymi kordonami z frędzlami, których kolor wskazywał kompanię; granatowe kurtki do talii z rządkiem cynowych guzików, czerwonymi kołnierzami i mankietami (2 Batalion na początku nosił żółte kołnierze i mankiety); długie szare spodnie krojone w kształcie getrów zachodzące na stopy. Na ładownicach początkowo noszono blachy „GR” (George Rex – Król Jerzy), wskazujące ich pochodzenie z brytyjskich źródeł, wkrótce jednak zastępowane blachami z królewskim monogramem pruskim „FWK” (Frederick Wilhelm Rex – Król Fryderyk Wilhelm). Oficerowie nosili początkowo to, co chcieli; używali brytyjskich szabel w żelaznych pochwach, w bitwach zaś często używali sztucerów. Żołnierze kawalerii na początku nosili swoje stare mundury, które potem wymieniano na mundury z zakładów regimentów: Dragonów Królowej, Kirasjerów Baillodz i Kirasjerów Reitzenstein. Dostawy wielkich płaszczy i spodni do codziennej służby były otrzymywane przez oddział w miarę możliwości. Strzelcy konni nosili zielone kurtki z czerwonymi kołnierzami i mankietami oraz spodnie z czerwonymi lampasami. Twórca tegoż freikorpsu jest tym samym majorem von Schillem, który próbował wywołać powstanie przeciwko Francuzom w północnych Niemczech w 1809 r. Został zabity 31 maja w Stralsundzie, zaś bunt zgnieciono. MJR FERDYNAND VON SCHILL Ferdynand Baptysta von Schill urodził się w 6 stycznia 1776 r. w zniemczonej rodzinie polsko–czeskiej. Był czwartym synem Jana Grzegorza, zawodowego oficera w służbie kilku państw. Od wczesnego dzieciństwa ojciec uczył go jazdy konnej i fechtunku. Rozpoczął nauki we Wrocławiu, ale mając 14 lat zaciągnął się już jako podchorąży do ekskluzywnego pułku dragonów Ansbach–Bayreuth w Pasewalku na Pomorzu. W mjr Ferdynand von Schill. 1793 r. został podporucznikiem. W 1806 r. walczył wraz ze swym pułkiem pod Auerstedt, gdzie został ranny. W styczniu 1807 r. uzyskał patent królewski na tworzenie korpusu ochotniczego tzw. freikorpsu na ziemi kołobrzeskiej. W lutym 1807 r. został porucznikiem, a w czerwcu – kapitanem. Wykazywał niezwykłe zdolności organizacyjne – w ciągu miesiąca korpus liczył już ponad tysiąc żołnierzy, w tym kilkuset kawalerzystów i kilkudziesięciu artylerzystów. Von Schill zasłynął wojną podjazdową na Pomorzu przeciwko oddziałom Wielkiej Armii Napoleona, w tym Polakom. Szczególny rozgłos dało mu wzięcie do niewoli w Choszcznie francuskiego generała Klaudiusza Victora, którego zadaniem miało być obleganie Kołobrzegu. Victor znalazł się w Kołobrzegu, jako jeniec. Następnie von Schill walczył na Pomorzu Szwedzkim. W kwietniu 1808 r. Ferdynand von Schill został dowódcą 2 Brandenburskiego Pułku Huzarów, złożonego z byłych kawalerzystów freikorpsu von Schilla. Wreszcie, 28 kwietnia 1809 r. Schill opuścił ze swym szwadronem Berlin pod pretekstem manewrów i zaczął wojnę partyzancką. Opanował Dessau i Halle, ale 31 maja 1809 r. generał Piotr Gratien, mający 4 tys. Holendrów i tysiąc Duńczyków, rozbił go w Stralsundzie. Schill zginął w walkach ulicznych, a jego głowę ponieśli Holendrzy do Kassel, by odebrać wysoką nagrodę wyznaczoną przez króla Westfalii Hieronima Bonapartego. 11 zbuntowanych oficerów, skutych jednym łańcuchem, zostało rozstrzelanych, a 500 huzarów odesłano do więzienia w Breście. Von Schill jest dziś niemieckim bohaterem narodowym. Jednakże Francuzi i Polacy zwali go kapitanem–bandytą, a sam Napoleon nazwał go nędznikiem i rozbójnikiem. Źródła: · H. Kroczyński „Wojsko polskie na Pomorzu Zachodnim i Krajnie w 1807” Warszawa 1990 · R. Bielecki „Napoleon” Warszawa 1979 · R. Bielecki „Encyklopedia wojsk napoleońskich” Warszawa 2001 MAA 192 Prussian reserve, miłitia & irregular troops 1806 – 1815. London 1988 |