gorawino 022m.jpg
powered_by.png, 1 kB
Kościół w Gorawinie Utwórz PDF Drukuj Poleć znajomemu
Autor: Paweł Ciechanowicz   
Poniżej zamieszczam artykuł o kościele w Gorawinie, który napisał p. Paweł Ciechanowicz oraz na jego końcu moje uzupełnienia na ten temat. Można by napisać znacznie więcej, ale powstał by wtedy oddziely artykuł. Tadeusz Dach


O Gorawinie nie będę pisał bo Pan Tadeusz Dach o nim wszystko napisał. Przybliżę jedynie nasz kościół. W sumie tylko uzupełnię.

Co do daty jego powstania to wyryta na belce data 1644 r przez budowniczego Joachim Heckel. Lecz dotarłem do danych ,że kościół mógł być wybudowany w roku 1623 bądź 8 ( problem z rozczytaniem dany) przez Joachima i Jana Neidera.

Wracamy do kościoła.

Kościół wzniesiony został w 1644 r. przez Joachima Heckela; świadczył o tym napis wycięty na belce we wschodnim szczycie dachu: „Joachim 'Heckel war mich gebauwet - Hans Meider Anno 1644" (powyższy napis podajemy za L. Böttgerem; współcześnie inskrypcje są słabo czytelne. Jak wspomniałem wyżej są informacje , że świątynia wybudowana została w 1623 r.- publikacje te nie podają wszakże źródeł, na których opierają powyższe twierdzenie.
365770691_322778710420738_1245775700514807370_n.jpg

W końcu XVII w. kościół otrzymał bogate wyposażenie: w 1691 r. Jakub Henke wykonał trójdzielny ołtarz ze sceną Ukrzyżowania w polu głównym, a w 1693 r. Ernst Kritewidt z Kołobrzegu odlał dzwon o średnicy 70 cm. (wcześniej w obiekcie zawieszony był dzwon z XV w. o średnicy 104 cm, przeniesiony następnie do kościoła mariackiego we Fleusburgu). Analiza warsztatu budowlanego i charakteru budulca pozwalają na stwierdzenie wtórności przybudówki południowej (przedsionka); datować ją należy na 2. połowę XVIII w. W sensie architektonicznym opisywana świątynia to kościół salowy, bez wyodrębnionego prezbiterium, wzniesiony w konstrukcji ryglowej z ceglanym wypełnieniem kwater międzyryglowych. Do 1991 r. obiektowi po stronie zachodniej towarzyszyła wolnostojąca, drewniana wieża, zwieńczona latarnią i przykryta strzelistym, stożkowym hełmem.
Po II wojnie światowej kościół górawiński przejęty został prze katolików (poświęcenie 1. 10. 1946 r.) i funkcjonujący do 1977 r. w ramach parafii w Rymaniu. 5. 07. 1977 r. w Górawinie utworzono samodzielny wikariat parafialny. 15. 09. 1981 r. erygowano tu parafię p.w. Matki Bożej Królowej Polski, na mocy decyzji bp Ignacego Jeża. 24. 06. 1991 r. wieżę kościelną i więźbę dachową korpusu świątyni zniszczył pożar, powstały wskutek wadliwej instalacji elektrycznej. Odbudowę kościoła przeprowadziła miejscowa społeczność wiernych, kierowana przez ówczesnego proboszcza ks. Stefana Kaczmarka. Projekt techniczny zachodniej części obiektu, powstałej w miejscu dawnej wieży wykonał inż. Witold Krzyżawski z Trzebiatowa. Ponownego poświęcenia kościoła dokonano 5. 09. 1993 r.

Kościół p. w. Matki Boskiej Królowej Polski zlokalizowany jest w centrum wsi, w obrębie wrzecionowatego, niewielkiego nawisa. Owalna parcela wygrodzona metalową siatką ujętą ramami z kątownika stalowego; dolną część ogrodzenia stanowi pierwotny mur kamienny. Obrzeża działki siedliskowej obsadzone są okazałymi lipami i jesionami. Wejścia na teren przykościelny od strony północno-wschodniej, północno-zachodniej i południowej. Po południowej stronie kościoła, zajmującego środkową część parceli, usytuowany obelisk, upamiętniający poległych w czasie I wojny światowej; po stronie południowo-zachodniej współczesny krzyż misyjny. Nie zachowały się nagrobki i mogiły dawnej nekropolii otaczającej świątynię.
Materiał, technika, konstrukcja:
Posadowienie obiekt osadzony na kamiennych ławach fundamentowych; poziom ich zagłębienia w grunt nierozpoznany z uwagi na konieczność wykonania stosownych odkrywek. Podmurówka, tworząca cokół korpusu murowana z kamienia polnego, nietynkowana, z wtórnymi, wypukłymi spoinami. Wysokość cokołu od 40 do 180 cm. Na podmurówce ułożona jest dębowa podwalina, łączona na długości „na nakładkę", w narożnikach zwęgłowana na zamek". Ławy fundamentowe wtórnej (zachodniej) części budynku betonowy, zbrojony prętami stalowymi. Nietynkowany cokół tej części budynku licowany jest kostką brukową.
Ściany obwodowe korpusu wykonane w technice ryglowej z drewna dębowego; wypełnienie kwater międzryglowych stanowi cegła ceramiczna (27,5-30 x 13,5 x 7-7,5 cm w ścianie wschodniej i 26 x 13,5 x 6,5 cm w pozostałych ścianach korpusu i przybudówce południowej). Kubatura ok. 1400 m3,15. Powierzchnia zabudowy ca 230 m2.
Prace budowlane i konserwatorskie, ich przebieg i dokumentacja (po 1945 r.) Bezpośrednio o II wojnie światowej zlikwidowano wejście we wschodniej ścianie szczytowej kościoła. W latach 60-tych pokrycie dachu korpusu świątyni z ceramicznej karpiówki zastąpiono blachą. W latach 1991-93 kościół był odbudowywany po zniszczeniach wywołanych pożarem (m. in. w miejscu drewnianej wieży postawiono przybudówkę przedłużającą nawę, wykonano nową więźbę dachową i pokrycie dachu, belkowy strop nagi zastąpiono pseudozwierciadlanym, oblistwowanym, sporządzono nowe okna).
Pokrycie dachu stanowi falista blacha (typu Lindab). Krawędzie połaci zabezpieczone orynnowaniem. Bezpośrednio po II wojnie światowej dach kościoła przykryty był ceramiczną, grubą karpiówką, a następnie blachą ocynkowaną.
Posadzki
we wnętrzu świątyni posadzka z cegłopodobnych płytek terakoty (przed remontem posadzka ceglana w ciągach komunikacyjnych, pod ławkami podłoga deskowa); w obrębie dwustopniowego podwyższenia przyołtarzowego posadzka z dekoracyjnych, wzorzystych płytek terakoty (40 x 40 cm). Strop drewniany, pseudozwierciadlany (o równych powierzchniach zwierciadła i faset), obity sosnowymi listwami, utrzymanymi w naturalnej tonacji drewna sosnowego. Przed pożarem w kościele występował drewniany, płaski strop belkowy nagi, z deskową powałą; strop ten utrzymany był w kolorze białym.
Schody prowadzące na emporę drewniane, policzkowe, dwubiegowe, zaopatrzone w proste drewniane poręcze. Biegi schodów - od spodu - obite sosnowymi listwami boazeryjnymi.
Rzut
Kościół górawiński założony został na planie prostokąta o wymiarach ca 1890 x 970 cm, zorientowanego na osi W - E. Z uwagi na brak jednoznacznych przekazów trudno obecnie przesądzić czy oprócz wejść południowego (przeprutego na wschód od osi elewacji południowe

Wnętrze
Wnętrze obiektu salowe, bez wyodrębnionego architektonicznie prezbiterium (w sensie funkcjonalnym wydziela jest dwustopniowe podwyższenie). Ściany wnętrza wyprawione gładkimi tynkami, utrzymanymi w kolorze białym. Po stronie zachodniej - na granicy pomiędzy pierwotną a wtórną częścią obiektu empora muzyczna, wsparta dwoma ceglanymi filarami. Balustrada empory pełna, płycinowa, oblistwowana boazerią sosnową. Wyposażenie
_Na wschodniej ścianie wnętrza zawieszone trójdzielne retabulum ołtarza, wykonanego w 1691 r. przez Jakuba Hencke. W środkowym polu rzeźbiona scena Ukrzyżowania (wtórnie przemalowana); w polach bocznych ustawione XIX-wieczne, gipsowe figury Ewangelistów, a w pełnołukowych niszach XVII-wieczne płaskorzeźby, przedstawiające św. Jana i Marka. Wnętrze obiektu doświetla m. in. neobarokowy świecznik 6-ramienny (pocz. XIX w.). Po północnej stronie ołtarza ustawiona drewniana, neogotycka, sześcioboczna chrzcielnica kielichowa (XIX/XX w.). Na filarze empory zawieszony drewniany krucyfiks z gipsową figura Chrystusa (pocz. XX w.). Nie zachowały się m. in. : dzwon z 1693 r. (wyk. w kołobrzeskiej pracowni E. Kritewidta), naczynia liturgiczne, barokowa ambona (aut. J. Hencke) oraz żeliwne, XIX-wieczne lichtarze. W garażu plebanii przechowywane są resztki płycin
Bryła
Kościół górawiński ma formę leżącego prostopadłościanu, nakrytego wysokim dachem dwuspadowym (linia styku dachów części pierwotnej i wtórnej zaznaczona niewielkim uskokiem). Wysokość całkowita obiektu ok. 880 cm; stosunek wysokości ścian do wysokości dachu jak ca 1 : 1. Z środkowej części dachu zachodniej (wtórnej) części obiektu, w linii kalenicy, wyprowadzona jest niewielka, czworoboczna, zestopniowana sygnaturka (jej ściany obite blachą ocynkowaną, w karo"), przykryta czteropołaciowym daszkiem namiotowym. Przy ścianie południowej prostopadłościenna przybudówka-przedsionek (wys. ca 430 cm), przykryta daszkiem dwuspadowym. Opisywany kościół jest obiektem jednokondygnacjowym (wysokość sali ca 600 cm), niepodpiwniczonym (brak informacji o istnieniu krypt); przestronne poddasze nie ma
charakteru użytkowego.
Elewacje
Kompozycja architektoniczna obiektu oparta była pierwotnie na rozmieszczeniu elementów szkieletu konstrukcyjnego (słupach, ryglach, podwalinach i oczepach), wyznaczających podziały tak w układzie horyzontalnym jak i wertykalnym, podkreślonych zróżnicowaniem kolorystycznym z płaszczyznami kwater międzyryglowych (elementy drewniane przyciemnione na brunatno substancją ropopochodną wypełnienie ceglane). Elewacje długie miały podział 3-osiowy, elewacja wschodnia 2-osiowy. W lekko nadwieszonym wschodnim szczycie dachu zwracają uwagę - częściowo słabo czytelne - inskrypcje, informujące o budowniczych i dacie powstania kościoła oraz zawierające cytaty z Pisma Świętego. Belka podwaliny szczytu dachu (pierwotnie ułożona na belkach stropowych w układzie W - E) dekorowana snycerskimi ornamentami kostkowym i sznurowym (ten drugi motyw powtórzony jest w ryglach tego szczytu dachu). Architektoniczny wyraz obiektu wtórnie zmieniony przybudówką zachodnią, harmonizującą wszakże z pierwotnym charakterem.


Uzupełnienie (Tadeusz Dach)

Brawo Pawle!

Artykuł podaje wiele szczegółów, o ktrórych ja nie pisałem, między innymi dlatego, ponieważ nie wszystkie dane interesują czytelników.

Jednak chciałbym kilka uzupełnień dołączyć:

- W roku 1291, po raz pierwszy napisano, że w Gorawinie istnieje parafia („parochia

  •  
    •  

        Ghoravin”). Stało się to przy okazji stworzenia dokumentu, odnośnie wydzielenia granicy i podziału między terenami, podległymi biskupowi w Kamieniu Pomorskim (niem. Cammin), a kapituły katedralnej w Kołobrzegu. Gorawino było tam wykazane, jako miejscowość, mająca swój kościół parafialny.

  • Data budowy kościoła. Tak jak piszesz, podawana jest w dwóch wersjach. Skłaniam się jednak do datay 1624 , ponieważ podczas ostatniej konserwacji belek zewnętrzynch koledzy ze Stowarzyszenia Historycznego „Dębosz” weszli na rusztowanie i odczytali z bliska napis, który istnieje od czasu budowy, a który cytował L. Böttger w swoim opracowaniu. Na początku wojny trzydziestoletniej (1618 - 1648), kościół w Gorawinie został zniszczony i później odbudowany przez  Wilcke von Manteuffel w 1624 roku.  Mógł zostać zniszczony w wyniku pożaru, o czym może świadczyć fakt, iż na ścianie wschodniej były nadpalone belki zewnętrzne.  Na jednej z nich jest napis „ Joachim Henkel – Haet mich gebauwet (zbudował mnie ) – Hans Meider Anno 1624”.  Belka z tym napisem do dziś jest widoczna na ścianie kościoła. 

  • Dzwony. Pierwszy, nieduży dzwon został zawieszony na wieży kościoła w 1693 roku. Dzwon ten posiadał napis: „Henneke, Marten Rheten, Marten Bublitz”. Obok tego napisu, na krzyżu umieszczonym na dzwonie, był napis „Płynąłem przez ogień, oblał mnie nim Ernst Kridewidt. Colberg 1693.” Dzwon, który jest obecnie w katedrze we Flensburgu w Niemczech, został zawieszony w kościele w Gervin dopiero w 1923 roku. Dzwon ten został skonfiskowany podczas II wojny światowej i wywieziony do Niemiec gdzie w okolicach Hamburga zgromadzono ich ok. 1300 szt., które nie zostały przetopione. Tam został odnaleziony w 1945 przez kołobrzeskiego superintendenta Handtmanna, przeniesionego do Flensburga. Sprowadził on  dzwon do tej miejscowości, gdzie przetrwał wojnę. Obecnie dzwon ten znajduje się w katedrze pod wezwaniem Św. Marii, właśnie we Flensburgu. Jest to największy dzwon tam zawieszony. Może jest czas aby starać się o jego „powrót” do kościoła w Gorawinie...


Tadeusz Dach

 
« poprzedni artykuł   następny artykuł »

Imieniny

27 Kwietnia 2024
Sobota
Imieniny obchodzą:
Anastazy, Andrzej,
Bożebor, Kanizjusz,
Martyn, Piotr,
Teofil, Zyta
Do końca roku zostało 249 dni.

Programy tv

Gościmy

Odwiedza nas 1 gość





© 2024 gorawino.net :: Joomla! i J!+AL jest Wolnym Oprogramowaniem wydanym na licencji GNU/GPL.