|
Co jakiś czas będziemy prezentować na naszych stronach informacje o
najciekawszych miejscach w sąsiednich gminach. Dziś piszemy o grodziskach
średniowiecznych znad jeziora Kamienica.
Wszyscy znamy jezioro
Kamienica, tylko, czy przebywając w tamtym terenie wiemy coś o jego
najciekawszych historycznie miejscach? Z Rymania przez Drozdowo i Gościno, nad
jezioro Kamienica, łatwo będzie dojechać nową ścieżką rowerową. Może warto
pojechać na wycieczkę i poznać ciekawe miejsca w tamtym rejonie naszego powiatu.
Jezioro
Kamienica (niem. Kämitz See)
znajduje się na granicy gmin Gościno i Siemyśl. Jego powierzchnia wynosi 66,2
ha, a wody jeziora wypełniają głęboką rynnę polodowcową o długości ponad dwa
kilometry, szerokości kilkuset metrów. Z jeziora wypływa rzeka Błotnica. Ok.
0,5 km na wschód od jeziora znajduje się najwyższe wzniesienie w tej okolicy
pod nazwą Łysica (niem. Bismarck Berg). Cały ten zalesiony teren wzniesienia w
kierunku Kamienicy został objęty specjalnym obszarem ochrony siedlisk Kemy
Rymańskie.
Na okolicznych,
zalesionych wyniesieniach wokół jeziora zlokalizowane są 3 grodziska
słowiańskie (rys.1): grodzisko Dargocice, grodzisko Kamica oraz grodzisko
Trzynik. Systematyczne badania osad obronnych w Dargocicach i Kamicy prowadzili
w latach 80-tych XIX wieku, H. Meier (1882) i baron von Eickstedt. Właśnie te
grodziska są usytuowane blisko siebie, w odległości ok. 2 km i wchodziły
zapewne w skład jednego zespołu osadniczego. Nie powstały one równocześnie.
Początki małego gródka w Dargocicach należy umieszczać nie wcześniej jak na
przełomie IX/X wieku, podczas gdy obiekt w Kamicy funkcjonował raczej już w
drugiej połowie IX wieku. Położone one były na zachodnim pograniczu Ziemi
Kołobrzeskiej. W średniowieczu, jeden ze szlaków handlowych z Kołobrzegu wiódł
w kierunku południowo-zachodnim właśnie m.in. przez grodziska w Dargocicach
oraz w Trzyniku i łączył się z traktem Karlino- Płoty- Szczecin. Wymienione
trzy grodziska są typu wyżynnego, położone na cyplach wysoczyzn moreny dennej
przylegających do brzegów jeziora Kamienica. Są to obiekty niezniszczone,
czytelne w terenie i porośnięte lasem. W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku
były objęte badaniami sondażowymi Ekspedycji Wykopaliskowej IHKM PAN w Bardach
i Świelubiu.
Poniżej krótkie
opisy wymienionych grodzisk.
1. Grodzisko Dargocice
Zlokalizowane jest na wschodnim brzegu jeziora, w
odległości ok. 400 m na zachód od południowego skraju zabudowań wsi Dargocice (
niem. Eickstedtswalde) o ok. 2 km na południowy wschód od grodziska Kamica.
Jest ono najmniejsze z opisywanych powierzchni wnętrza do 0,25 ha,
jednoczłonowe, w rzucie poziomym czworoboczne, bronione wałem pierścieniowatym,
w przerwie którego należy zlokalizować bramę. Najbardziej czytelnie rysuje się
wschodni i południowy odcinek wału. U jego podnóża znajduje się fosa szerokości
5-10 m. Wnętrze grodziska przecina droga. Szerokość podstawy wału wynosi ok. 10
m, a wysokość od podstawy wyniesienia dochodzi do 22, 5 m. Bezpośrednio na
północ od grodziska, położona niżej jest osada przygrodowa o wymiarach 25 x 30
m . Oba obiekty datuje się na X wiek i wskazują one ślady stałego zamieszkania.
2. Grodzisko Kamica
Przylega do wschodniego brzegu jeziora Kamienica. Położone
jest w odległości 1,5 km na południowy zachód od zabudowań wsi Kamica (niem. Kämitz) oraz 600 m od drogi
prowadzącej z Kamicy do Trzynika na Górze Zamkowej (niem. Schloβberg). Jest to grodzisko
jednoczłonowe o powierzchni wnętrza do 0,5 ha, z wałem podkowiastym i
fosą.Szerokość podstawy wału wynosi ok. 14 m, a szerokość fosy 7-10 m. Wysokość
obiektu od podstawy wyniesienia wynosi 24 – 26 m. Do wschodniej strony
właściwego grodziska przylega przyczółek, w którym odkryto dodatkowe umocnienia
obronne z niskim wałem i fosą o wymiarach 15 x 30 m, występujące tylko na tym
obiekcie!. W jego północnej części znajdują się dwa regularne kopce (domniemane
kurhany). Jest to obiekt obronny datowany na drugą połowę IX wieku. Również tu
stwierdzono ślady stałego zamieszkania.
3. Grodzisko Trzynik
Położone jest w
odległości ok. 2 km na wschód od skraju wsi Trzynik (niem. Trinke), na cyplu
wysoczyzny o stromych zboczach, od wschodu przylega do jeziora Kamienica, a od
północy i od zachodu opływa je bezimienny strumyk. Jest to grodzisko wyżynne,
dwuczłonowe. Człon pierwszy o kształcie owalu oddzielony jest od strony członu
drugiego wałem poprzecznym i fosą. Wał ten jest przerwany w połowie linii
umocnień (domniemana brama). Zewnętrzny stok wału obłożony jest kamieniami.
Człon II broniony jest od strony dojścia z wysoczyzny wałem poprzecznym i podwójną
linią fos, mało czytelną. Bieg wału przerwany jest w dwóch miejscach
(domniemane bramy) (rys.2). Korona wału i stok zewnętrzny również licowany jest
polnymi kamieniami. Powierzchnia grodziska wynosi ok.4,4 ha, a wysokość grodziska od podstawy wyniesień dochodzi do 23
m. Gród wczesnośredniowieczny wzniesiony został na miejscu warowni łużyckiej w
VII – VIII wieku i jest zaliczany do najstarszych grodów w dorzeczu dolnej
Parsęty (słowińska Prośnica).
Opisywane
grodziska uległy likwidacji w drugiej połowie X wieku lub na przełomie X/XI
wieku wskutek spalenia lub opuszczenia, albo też zanikły formy obronne
grodziska, co wiązało się z początkiem
procesu nowej organizacji terytorialnej.
Na
zakończenie chciałbym jeszcze przypomnieć, że ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami, między innymi określa, że na stanowiskach archeologicznych nie wolno
poszukiwać i zabierać z sobą żadnych przedmiotów, a osoby ujęte na niszczeniu i ich rozkopywaniu, podlegają karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Więcej zdjęć opisywanych
grodzisk znajduje się w naszej galerii foto (KLIKNIJ!).
Opracował Edmund Kaźmierski
Zdjęcia : T. Dach
Rys: E. Kaźmierski
Literatura:
1. Początki
wczesnośredniowiecznego osadnictwa grodowego w dorzeczu Parsęty (VIII – X/XI) –
Władysław Łosiński,
2. Źródła
archeologiczne do studiów nad wczesnośredniowiecznym osadnictwem grodowym na
terenie woj. Koszalińskiego – t.4, Wł. Łosiński, J. Olczak, K. Siuchniński,
3. Podziały
terytorialne Pomorza w XII-XIII wieku – Kazimierz Ślaski,
4. Z dziejów
Gościna i okolicy – Mieczysław Bernaś
|
