Okruchy polskości …………
Jest ósmy sierpnia 2011 roku. To dzień w którym postanowiłem zacząć myślę, że udany cykl opowiadań o miejscach polskich ,często zapominanych ,miejsca martyrologii, miejsca piękne . W związku ,że mieszkam w województwie lubelskim to miejsc polskich jest w koło dużo i są nad wyraz ciekawe.
Postanowiłem swoją przygodę z pisaniem zacząć od dobrze znanej miejscowości – choćby z historii czyli Maciejowic. Relacja o tyle ciekawa bo moja wycieczka do tej miejscowości odbyła się dzisiaj i właśnie na świeżo o niej chcę opowiedzieć.
Miejscowość jest bardzo ładnie położona między Wisłą ( kilka km od niej ) a pięknymi lasami i jeziorami . Od razu rzuca się styl miejski – główny rynek gdzie po środku znajduje się jedyne w Polsce muzeum Tadeusza Kościuszki. Choć w 1507 Maciejowice uzyskały prawa miejskie nadane przez Zygmunta Starego ( urodzonego niedaleko w Kozienicach) i nadanie praw magdeburskich przez Zygmunta Augusta miasto w 1870 straciło prawa i stało się wsią. Maciejowice jak każdy wie kojarzą się większości z Bitwą pod Maciejowicami choć to trochę niesprawiedliwe.
Miejscowość ma swoje uroki i ciekawe miejsca które pragnę wam przybliżyć. Wynik bitwy każdy zna – był to ogromny cios dla polskości i nastąpiło pojmanie generała Kościuszki do niewoli. W miejscu stoczenia bitwy stoi pomnik kos upamiętniający starcie. Cała wieś zresztą żyje w otoczce Tadeusza Kościuszki. Szkoły pod jego imieniem, kopce czy potężne obeliski i pomniki .Wszędzie można je znaleźć, tak jak małe sklepiki pełne towarów i np. wędlin własnej roboty. W żaden sposób nie możemy zapomnieć, że Maciejowice, a głównie Podzamcze jest ściśle powiązane z rodem Potockich i Zamoyskich herbu Jelita.
W miejscowości istniało fortalicjium zniszczone przez Potop Szwedzki. W XVIII wieku właścicielem był Teodor Potocki, a w 1792 roku kupiła je Konstancja z Czartoryskich Zamoyska która podarowała dla mieszkańców Maciejowic szpital i przytułek w jednym. Po bitwie kościuszkowskiej na początku XIX wieku Stanisław Zamoyski odbudował zamek założył park i pomógł podźwignąć się miejscowości . Miejscowość była bardzo znana jako ośrodek przemysłowy, rolniczy, szkółkarski. Ta bardzo duża aktywacja Maciejowic i Podzamcza nie została bez echa. Miasto bardzo dobrze się rozwijało, a inwestycje przynosiły korzyści nie tylko na arenie kraju, także i w Europie. W 1803 roku, co dziwiło bardzo dużą grupę magnaterii, zwolnił chłopów z odrabiania pańszczyzny. Mieszkańcy brali czynny udział w powstaniach głównie styczniowego, gdzie wyrazili swój gniew i ogromne niezadowolenie z ciemiężenia przez Rosję. Jak to bywało bardzo często w latach PRL wszystkie zabytki i majątki znacjonalizowano, co miało bardzo negatywne skutki dla budowli. Niewiele można dobrego o tych czasach powiedzieć w kwestii odbudowy zabytków jak i teraz także. Wszystko się sypie i nie jest w żaden sposób zabezpieczone. Zdjęcia są tego przykładem. Myślę, że za 40 lat już nic nie będzie. Po upadku PGR miejscowi myśleli, że Agencja Rolna zacznie odbudowywać pałac i stajnie, ale jak to bywa, nie ma pieniędzy.
Zostaje zatem smak tego, co jest i polecam każdemu wycieczkę w te miejsca bo niedługo czuję, że już nie będzie możliwe nawet wejście do zdewastowanego parku z ruinami. Pragnę nadmienić, że w Maciejowicach przy kościele z 1772 roku znajduje się ogromy grobowiec Zamoyskich, a na cmentarzu koło kościoła nierzadko można natknąć się na groby z 1800 roku. Mimo, że Maciejowice stały się prowincjonalną i senną miejscowością, to mają coś w sobie, a blisko rynku restauracja podaje przepyszne dania na które warto wydać kilka groszy…
Maciejowice są położone na drodze 801 ( Nadwiślanka ) Warszawa – Puławy na prawym brzegu Wisły w powiecie Garwolińskim.
